Minister verleent omgevingsvergunning nieuwe afvalenergiecentrale
Koploper blijven op vlak van emissies, koploper worden op vlak van energie
Wilrijk, 31 juli 2020 – Vandaag verleende Vlaams minister voor omgeving Zuhal Demir aan ISVAG de omgevingsvergunning voor de bouw en exploitatie van een nieuwe afvalenergiecentrale op de huidige locatie, vlak naast de bestaande installatie aan de Boomsesteenweg. Zodra de nieuwe centrale operationeel zal zijn, wordt de oude ontmanteld en krijgt de vrijgekomen ruimte een groene bestemming. De nieuwe installatie wordt een volwaardige warmtekrachtkoppelingscentrale, die elektriciteit zal produceren voor 35.000 gezinnen (t.o.v. 25.000 met de huidige installatie) of warmte kan uitkoppelen voor 40.000 gezinswoningen of bedrijven.
De minister verleende vandaag een omgevingsvergunning voor het project. Dit betekent dat ISVAG nu van start kan gaan met een aantal voorbereidende werken en de aanbesteding. Nog dit najaar zal een nieuwe ecologische waterpoel worden aangelegd, die maximaal inspeelt op de natuurwaarde van de site. Eind 2021 staat de eerste spadesteek voor de eigenlijke bouw van de installatie gepland. In de loop van 2025 moet de installatie klaar zijn, waarna ze in 2026 definitief kan worden opgeleverd.
ISVAG voorzitter Kristof Bossuyt: “Eerder al werd dit project door een internationale wetenschappelijke adviesraad goedgekeurd en beoordeeld als ‘state-of-the-art’. Het voldoet aan de meest strikte Europese normen. Alle adviesverlenende instanties, op het college van burgemeester en schepenen van Aartselaar na, brachten unaniem gunstige of voorwaardelijk gunstige adviezen uit waardoor finaal de Gewestelijke Omgevingsvergunnings-commissie voorwaardelijk gunstig adviseerde. Vandaag maakte nu ook de minister haar beslissing bekend: ze verleent ISVAG een omgevingsvergunning voor de bouw van een nieuwe hoogtechnologische installatie, waarmee ISVAG niet alleen koploper zal blijven op vlak van emissies, maar ook een toonaangevende rol zal spelen inzake energieproductie. De minister koppelt aan de vergunning klaarblijkelijk een aantal specifieke voorwaarden. We zullen alle nodige stappen nemen om ook hieraan te voldoen.”
De emissies, die nu al ver beneden de norm liggen, zullen door de nieuwe investering verder teruggedrongen worden en nog lager liggen dan de nieuwe Europese richtlijn, de BREF van december 2019, voorschrijft. Bovendien is het potentieel op vlak van vermeden emissies gigantisch. Dit is de uitstoot die verdwijnt doordat veel minder fossiele brandstoffen verbruikt zullen worden voor conventionele warmteproductie.
Meest gereguleerde sector, meest onderzochte installatie
Een studie van internationaal adviesbureau Deloitte wees uit dat ISVAG best zelf blijft instaan voor de verwerking van huishoudelijk restafval van haar vennoten, samen goed voor 30 steden en gemeenten in de provincie Antwerpen. Ook bleek dat, indien een nieuwe installatie gebouwd wordt, een correctie van de verwerkingscapaciteit noodzakelijk is om al het restafval van de meer dan 1 miljoen inwoners opnieuw zelf te kunnen verwerken. De capaciteit van de bestaande installatie is immers ontoereikend. Momenteel wordt meer dan 20% van het restafval verwerkt door een privébedrijf, wat aanzienlijk duurder is dan de verwerking in eigen beheer. Tegelijk bevestigde de raad van bestuur dat ISVAG de focus op het verlagen van emissies dient te behouden en dat de uitrol van een warmtenet een speerpunt moet worden. In 2015 werd aan het Deense bureau Ramboll opdracht gegeven om een voorstudie, voorontwerp en ontwerp van een nieuwe afvalenergiecentrale op te maken.
ISVAG besloot zich niet enkel op dit rapport en deze voorstudie te baseren. Het bestelde ondermeer een bijkomend locatie- en mobiliteitsonderzoek bij Transport & Mobility Leuven en liet het departement lucht, energie en watertechnologie van Universiteit Antwerpen de impact van ISVAG-emissies op de omgeving in kaart brengen. Aan VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) werd gevraagd een energetische evaluatie van mogelijke alternatieve inplantingslocaties en een berekening van het warmtepotentieel van de nieuwe installatie op te maken. De ontwerpversie van de Ramboll voorstudie werd voorgelegd aan een uitgebreide externe wetenschappelijke adviesgroep, met professoren en experten uit eigen land, Denemarken, Zweden en Duitsland. Financieel adviseur Grant Thornton kreeg de opdracht om de economische haalbaarheid van een nieuwe installatie te toetsen. In 2019 werden de beslissingen over het nieuwe project die de raad van bestuur van ISVAG in 2016 had genomen, herbevestigd door de nieuwe raad die in 2019 is aangetreden.
Huidige locatie vanuit alle standpunten meest geschikt
De nieuwe installatie zal gebouwd worden op de huidige locatie, vlak naast de bestaande. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat geen enkele beschikbare locatie beter scoort, zowel uit ecologisch als economisch standpunt. Transport en Mobility Leuven onderzocht 17 verschillende locaties en stelt vast dat de huidige plek de meest geschikte is. Ook Universiteit Antwerpen bevestigt dat de transportemissies en impact op mobiliteit zwaar doorwegen in de totale balans en dat hiermee rekening moet gehouden worden bij de keuze van de inplanting. Niet alleen voor de aanvoer van restafval, maar ook voor de output van energie blijkt de locatie in Wilrijk het meest ideaal. In de verschillende warmtetracés die door VITO werden uitgetekend, blijkt dat de nieuwe installatie cruciaal zal zijn voor de verdere uitrol van een warmtenet ten Zuiden van Antwerpen.
Roosteroven enige betrouwbare techniek voor restafval
Het hart van de nieuwe installatie wordt een roosteroven met een verwerkingscapaciteit van 190.000 ton per jaar (bij een calorische waarde van 10MJ). Het wordt een volwaardige warmtekracht-koppelingscentrale, die elektriciteit en warmte produceert met restafval als enige energiebron. De installatie krijgt een katalysator, die de NOx emissies uit de rookgassen filtert, aangevuld met een half-natte rookgaswassing. In vergelijking met alle andere installaties, zal ISVAG hiermee absoluut de laagste NOx emissies van Vlaanderen halen. Bovendien zullen ook alle andere emissiewaarden net als vandaag ver beneden de toegestane norm liggen.
Meer inwoners, minder afval
De huidige installatie van ISVAG is vergund voor 159.000 ton per jaar. Op jaarbasis zamelen de vennoten van ISVAG nu ongeveer 180.000 ton niet-recycleerbaar huishoudelijk restafval in bij meer dan 1 miljoen inwoners. Door de samenstelling van het afval en de eigenschappen van de installatie kan 140.000 ton verwerkt worden in de ISVAG installatie. De overige 40.000 wordt verwerkt door een privépartner. OVAM legt in haar uitvoeringsplan ambitieuze objectieven op om de hoeveelheid restafval per inwoner te doen dalen. Ook ISVAG streeft naar een daling van het restafval per inwoner in haar verwerkingsgebied. ISVAG Bevolkingsprognoses voorzien tegelijk een forse aangroei van de bevolking in de Antwerpse regio. Op basis hiervan wil de intercommunale een nieuwe installatie bouwen met een verwerkingscapaciteit van 190.000 ton, waardoor het eigen restafval dat er vandaag is opnieuw zelf verwerkt kan worden.
Opportuniteit voor betere luchtkwaliteit én behalen klimaatdoelstellingen
ISVAG was al koploper op vlak van emissies die voorbeeldig laag zijn, het wil nu ook koploper worden op vlak van energie. Een nieuwe installatie biedt niet alleen de mogelijkheid om nog meer elektriciteit te produceren (voor 35.000 gezinnen, t.o.v. 25.000 nu), maar ook om de schouders te zetten onder de uitbouw van een warmtenet in de regio waardoor op termijn 40.000 woningen (of bedrijven) van warmte kunnen worden voorzien. Hierdoor zullen minder fossiele brandstoffen worden verbruikt, wat op zich opnieuw in een pak “vermeden emissies” resulteert. Volgens Universiteit Antwerpen kan ISVAG hierdoor een positieve impact hebben op de luchtkwaliteit in de onmiddellijke omgeving. Momenteel werd logistiek bedrijf H.Essers als eerste afnemer aangesloten op een beperkt warmtenet dat met de bestaande installatie wordt gevoed. H.Essers kan hierdoor jaarlijks meer dan 1 miljoen m3 aardgas besparen. Het energetisch vermogen van de nieuwe installatie zal een veelvoud hiervan opleveren. Ter illustratie: de bestaande installatie levert 3MW warmte. De nieuwe afvalenergiecentrale zal tot 50MW kunnen uitkoppelen. Bovendien zal de nieuwe installatie ook worden voorbereid om op termijn – zodra de techniek hiervoor ecologisch en economisch op punt staat – de CO2 uit de rookgassen op te vangen voor hergebruik, waardoor ISVAG op termijn zelfs CO2-negatief zal worden. Hiervoor worden test- en pilootprojecten die momenteel lopen in ondermeer Nederland, Denemarken en Noorwegen, van nabij opgevolgd.