Getuigenissen over het communisme en de val van de muur in Bib Permeke
In bibliotheek Permeke in Antwerpen-Noord kan je van woensdag 17 november tot en met zondag 12 december een nagebouwd stukje Berlijnse muur bewonderen. Die maakt deel uit van de tijdelijke expo ‘Over de Muur: herinneringen aan het communisme en 1989’, een initiatief van het Vredescentrum.
In de expo vertellen vijftien Antwerpenaren hoe ze de val van het IJzeren Gordijn en de Berlijnse Muur ruim 30 jaar geleden van dichtbij meemaakten. Ze kijken terug op het dagelijkse leven onder het communisme, de vrijheidsbeperkingen en hun migratie naar België. Ook historicus Bruno De Wever en journalist Stefan Blommaert komen aan het woord. In de expo maak je via getuigenissen kennis met verschillende verhalen van achter het IJzeren Gordijn. Hoe zag het dagelijks leven onder het communisme er uit? Was er contact tussen Oost- en West? En welke veranderingen brachten de politieke revoluties van 1989? Historische foto’s, citaten en privékiekjes bieden een inkijkje in het leven achter de Muur. Ook als bezoeker denk je mee: wat is de erfenis van het revolutiejaar 1989? En wat betekent vrijheid voor jou?
Je kan de expo individueel bezoeken tijdens de openingsuren van bibliotheek Permeke. Dat is van maandag tot vrijdag van 10 tot 19 uur en zaterdag en zondag van 10 tot 16 uur. De expo staat direct aan de ingang op het gelijkvloers. De tijdelijke expo Over de Muur is ontwikkeld in samenwerking met Evens Foundation, EuroClio en Centrum Historij Zazejdnia en met steun van het programma Europa voor de Burger van de Europese Unie.
Enkele getuigenissen: de Roemeense Florinela Petcu: ‘Mijn moeder maakte me zeer duidelijk dat we moesten uitkijken wat we zegden op school of tegen een vreemde want anders belandde vader in de gevangenis. Na de val van de Muur voelde ik me overdonderd. Dat had ik nooit gezien: in opstand komen tegen de leider van het land. Dat hoorde niet. ‘ De Poolse Sylwina Golebiewska: ‘We moesten soms tien uur in de rij staan wachten om eten te kopen.’ De Pool Lech Martynowski: ‘Appelsienen of bananen kenden we enkel van de pakjes die we kregen van het Rode Kruis of van de familie uit het Westen.’ Miriam Wenda (zie foto): ‘Telefoneren naar Polen was niet evident. Rechtstreeks ging dat niet. Je moest een gesprek aanvragen dus dat deden wij niet. We schreven altijd brieven. Het gebeurde dat we zagen dat de brieven die van Polen naar ons kwamen, geopend en gelezen waren. Mijn eerste bezoek aan Polen was in de jaren ’60 toen ik nog kind was. Aan mijn kleding zagen ze direct dat ik Westers was.’ De (West)-Duitse Wiete Andrasch: ‘Wat me bij de val van de Muur is bijgebleven en echt heeft geraakt is de verbazing van de mensen die van Oost naar West door de grenscontroles gingen en over de Muur klommen.’ De (Oost)-Duitse Sira Lutke: ‘Na de omwenteling was er eerst een fase van euforie maar er kwam ook snel een rare vorm van ontgoocheling. Wanneer je niet geleerd hebt om met je vrijheid om te gaan dan beleef je nadien een verschrikkelijke periode.’
Leerlingen uit de derde graad van het secundair onderwijs kunnen op de expo een gratis rondleiding krijgen. Het Vredescentrum, leerkrachten van het Stedelijk Onderwijs en enkele Europese partners ontwikkelden ook een lespakket over communisme, democratie, migratie en burgerschap. Samen met de vijftien videogetuigenissen kunnen leerlingen hiermee aan de slag gaan.
Antwerps Persbureau
Foto Vredescentrum
