‘Kustmoerassen worden bedreigd door de mens, niet door de natuur’

WILRIJK – De zeespiegel stijgt door de klimaatverandering en dat heeft wereldwijde gevolgen voor moerassen in kustgebieden. Eerdere inschattingen dat deze eeuw tot 90 procent van alle kustmoerassen op aarde zou verloren gaan, kloppen niet. Dat zegt Professor Stijn Temmerman (UAntwerpen) van de campus Drie Eiken in Wilrijk. ‘Uit ons onderzoek blijkt dat ze op de meeste plekken zullen meegroeien met de zeespiegel.’

Kustmoerassen, of schorren, zoals het Verdronken Land van Saeftinghe langs de Schelde, en mangrovebossen in de tropen hebben naast hun natuurwaarde tal van nuttige functies voor de mens. Zo zijn ze belangrijk voor visserij, fungeren ze als natuurlijke buffer tegen overstromingsrisico’s tijdens stormen, en dragen ze bij aan klimaatregulatie door broeikasgassen op te nemen. Veel wetenschappers vrezen echter dat kustmoerassen en hun nuttige functies zullen verdwijnen door de stijging van de zeespiegel, onder invloed van de klimaatverandering. Eerdere ruwe schattingen stelden dat 20 tot 90 procent van alle kustmoerassen tegen 2100 zou verdwijnen. Maar die alarmerende cijfers blijken niet te kloppen. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek van een team internationale wetenschappers, wiens onderzoek in Nature wordt gepubliceerd. Ook professor Stijn Temmerman werkte er aan mee.

‘Deze studie is baanbrekend, want ze rapporteert voor het eerst hoeveel oppervlakte aan kustmoerassen er wereldwijd dreigt verloren te gaan door de stijgende zeespiegel, en waar in de wereld de grootste risicozones zijn. Onze voorspellingen tonen aan dat de impact veel kleiner zal zijn dan tot nu toe werd vermoed. Tussen nul en 30 procent van de kustmoerassen gaat verloren als we niets doen, maar met aangepast kustzonebeheer is zelfs een wereldwijde toename tot 60 procent mogelijk’, meldt hij vanuit Ecuador. ‘Onze voorspelling dat kustmoerassen op veel plekken zullen meegroeien met de zeespiegelstijging, is dus goed nieuws. Uit lokale studies weten we dat kustmoerassen zich kunnen ophogen en soms zelfs uitbreiden met het stijgende zeeniveau dankzij geologische en biologische mechanismen. Maar die kleinschalige mechanismen werden nooit eerder in rekening gebracht voor voorspellingen op wereldschaal. Daar zijn we nu voor het eerst in geslaagd, door een combinatie van computermodellen en wereldwijde datasets.’

Een belangrijke conclusie van de studie is dat kustmoerassen op vele plekken in de wereld niet in de eerste plaats worden bedreigd door de globale zeespiegelstijging, maar wel door menselijke ingrepen. ‘Zo zien we op een aantal plaatsen dat kustmoerassen zich landinwaarts terugtrekken met het stijgende zeeniveau, maar op andere plaatsen wordt dit belemmerd door menselijke infrastructuur zoals wegen en gebouwen. In onze Lage Landen vormen dijken en dammen zo een belangrijke hindernis. Het handhaven van menselijke infrastructuur in laaggelegen kustgebieden wordt met de steeds sneller stijgende zeespiegel op vele plekken in de wereld een moeilijk houdbare situatie. Daarom moeten overheden nu al wereldwijd plannen beginnen maken van waar ze menselijke infrastructuur landinwaarts kunnen verplaatsen, om zo ruimte te geven aan behoud en ontwikkeling van natuurlijke kustgebieden. Door hun natuurlijke vermogen om mee te groeien met de zeespiegelstijging, dragen die bij aan een duurzamere kustverdediging.’

Op lokale schaal wordt dit in Vlaanderen en Nederland al toegepast, onder andere door de geplande ontpoldering van de Hedwige- en Prosperpolder en door het Sigmaplan. (EM/Foto UAntwerpen)

 

%d bloggers liken dit: