Marwa Kavelaars (UAntwerpen): ‘Meeuwen hebben heimwee naar h un habitat’
Wanneer meeuwen moeten verhuizen omdat hun habitat verdwijnt, blijven ze hun vroegere favoriete, maar verder weg liggende eetplekken, opzoeken.
Marwa Kevelaars (navorser aan de UAntwerpen departement Biologie op de Campus Drie Eiken Wilrijk): ‘Dat heeft gevolgen voor het grootbrengen van hun kuikens.’
De haven van Zeebrugge was de favoriete pleisterplaats voor een grote kolonie meeuwen. ‘Ze broeden graag op de braakliggende terreinen in de haven, waar het lekker rustig is. Ik verdiep me al enkele jaren in het broedgedrag van de kleine mantelmeeuw.’
‘Voor mijn onderzoek voorzag ik een aantal meeuwen van ultrakleine gps-apparaatjes, zodat hun verplaatsingsgedrag in kaart kon worden gebracht.’
In 2014 besloot het havenbestuur de bestemming van een deel van die gronden te wijzigen. Een groot stuk van de habitat van de kolonie werd geasfalteerd en bebouwd.
De meeuwen kregen nieuwe gebieden toegewezen van de haven, maar het verplaatsen van een broedplek is niet evident.
‘Een plek om te broeden moet aan bepaalde criteria voldoen, en bijvoorbeeld rustig en beschut zijn.’
Via de kleurringen aan hun poot leerde de gedragsbiologe dat een deel van de kolonie naar het Nederlandse Vlissingen verhuisde, enkele tientallen kilometers noordelijker. In de haven daar vonden ze een nieuwe broedplaats.
‘De analyse van hun verplaatsingsgedrag maakt duidelijk dat ze nog steeds naar hun vertrouwde plekjes in België trekken om zich te voeden. Een chipsfabriek in West-Vlaanderen is één van hun favoriete plekken.’
‘Daar vinden ze onder meer aardappelrestjes. Die verplaatsing vanuit Vlissingen betekent wel dat ze per foerageertrip ongeveer 80 kilometer extra afleggen, en dat is best veel voor zo’n vogel.’
Dat de ‘Belgische’ meeuwen geen gebruik maken van de voedselbronnen in de buurt van hun nieuwe broedplek, heeft gevolgen voor hun nageslacht.
‘De extra afgelegde afstand leidde ertoe dat ze minder goed in staat waren om hun kuikens groot te brengen. We weten ook dat meeuwen honkvast en territoriaal zijn.’
‘Veel dieren blijven tevergeefs terugkeren naar de vroegere kolonie in Zeebrugge, in de hoop een plekje te kunnen bemachtigen in het deel van de broedgrond dat nog wel beschikbaar is.’
‘De gedwongen verhuis heeft dus tijdelijk een negatief effect op de meeuwenpopulaties en toont aan hoe kwetsbaar vogelsoorten zijn voor door de mens veroorzaakte veranderingen, zelfs wanneer die vogels in een urbane omgeving leven.’
Het onderzoek van Marwa Kavelaars verscheen in het tijdschrift Movement Ecology en is online te lezen via https://rdcu.be/cagAE.
Antwerps Persbureau / Op de foto: De meeuw rechts, herkenbaar aan de kleurring, ruilde Zeebrugge voor Vlissingen – Foto UAntwerpen
.