Professor Swennen: ‘Elk dier zou rechtspersoonlijkheid moeten krijgen’
ANTWERPEN – Gisteren donderdag werd in de Frederik De Tassiszaal in het Hof Van Liere aan de Stadscampus van de UAntwerpen de Leerstoel Dier & Recht geïnaugureerd. In de leerstoel, die vanaf het volgend academisch jaar wordt geïntroduceerd, wil men komen tot een alomvattend principe rond ‘dierwaardigheid’.
Rector Herman Van Goethem: ‘De voorbije jaren kwam (onder meer) het slachthuis van Tielt meermaals negatief in het nieuws. Dierenrechtenactivisten maakten er undercover beelden en vielen het slachthuis binnen om dieren te ‘bevrijden’. Die acties leidden tot heel wat verontwaardigde reacties. Een mecenas bleef niet bij de pakken zitten en nam contact op met de Universiteit Antwerpen. Hij zal er met 280 000 euro steun de Leerstoel Dier & Recht financieren. Het gaat om een doctoraatstraject van vier jaar in de richting rechten. Dit komt niks te vroeg. Dieren martelen is lang een tijdverdrijf geweest van de mensen. In 1850 werden er in Berchem regelmatig vermakelijkheden geprogrammeerd. Eén van de ‘spelletjes’ was dat men de staart van een kat, die was opgesloten in een ton, moest proberen uit te trekken. In 1867 werden bij ons de hanengevechten afgeschaft maar iedereen weet dat ze nu nog in Frankrijk hier en daar illegaal worden georganiseerd.’
Professor Frederik Swennen (44/Foto UA) van de Onderzoeksgroep Persoon & Vermogen aan de Unief, tevens hoogleraar en decaan van de Faculteit Rechten: ‘Er beweegt heel wat op het vlak van dierenwelzijn. Vlaanderen kent een uitgebreide wetgeving hierrond en in Wallonië werd er recentelijk nog een decreet rond dieren uitgevaardigd. Maar de samenleving is terecht verontwaardigd over het ontbreken van efficiënte en effectieve instrumenten om zware incidenten zoals in Tielt te voorkomen, te verhelpen en te bestraffen. Toch schort er nog wat met de wetgeving. Zo worden dieren aanzien als goederen. Je gelooft het of niet maar een vogel in een kooi bijvoorbeeld wordt beschouwd als een onroerend goed door bestemming. En een eigenaar is nu één keer baas over zijn goederen. Dit wordt echter geen leerstoel dierenrechten maar wel ‘dier en recht’.’
‘We gaan zoeken naar één overkoepelend, maatgevend principe over hoe we moeten omgaan met dieren en dat in regels operationeel proberen te maken. Daar is absoluut nood aan. Waarom zouden, bijvoorbeeld, duurdere pijnloze slachtmethoden of goed omkaderd vervoer worden ontwikkeld en toegepast, als daartoe geen wettelijke verplichting bestaat en als de naleving van de wetgeving slechts ondermaats wordt gecontroleerd? We hebben incentives nodig om dergelijke dingen te kunnen afdwingen. Je zou een dier rechtspersoonlijkheid kunnen toekennen maar dan moet je dus ook een voogd aanstellen voor elk dier. En naast rechten krijgt een dier dan ook plichten. Zoiets is onwerkbaar natuurlijk.’
‘We moeten naar een begrip ‘dierwaardigheid’, naar analogie met menswaardigheid of menselijkheid. Op die manier overstijg je dat ene specifieke dier. Concreet gaan we vooral werken vanuit de rechtsfilosofie, maar in nauwe samenwerking met het Departement Diergeneeskunde van onze universiteit. Als we het principe hebben, zullen we ook casestudies in de praktijk uitvoeren.’ Vice-rector Filip Lardon: ‘Het doet ons plezier dat we momenteel zo’n twintigtal leerstoelen kunnen aanbieden. Vooral de kruisbestuiving tussen de verschillende richtingen, want ook biologen en andere juristen worden erbij betrokken, is bijzonder interessant bij Dier & Recht.’ (EM)