Sara Vicca (UAntwerpen Wilrijk): ‘Ecosystemen onder druk door klimaat’
WILRIJK – Ecosystemen zoals bossen slaan veel koolstofdioxide op en remmen zo de opwarming van het klimaat deels af. Maar die ecosystemen worden zelf ook een steeds een groter slachtoffer van de stijgende temperaturen, zo blijkt uit nieuw onderzoek onder leiding van de Universiteit Antwerpen, Campus Drie Eiken in Wilrijk.
In de strijd tegen de klimaatopwarming spelen ecosystemen, zoals bossen, een zeer belangrijke rol. Van de door de mens uitgestoten koolstofdioxide (CO2) wordt wereldwijd 15 tot 30 procent door ecosystemen terug opgeslagen. De hoeveelheid CO2 die een ecosysteem kan ‘vastleggen’, wordt sterk beïnvloed door externe factoren. Een nieuwe internationale studie, geleid door onderzoekers van UAntwerpen, toont aan dat de hoeveelheid CO2 die ecosystemen vastleggen, de laatste twintig jaar sterk is toegenomen. Biologe Sara Vicca: ‘Deze toename is vooral te wijten aan de toenemende CO2-concentratie in de atmosfeer, waardoor plantengroei wordt gestimuleerd. Ergens goed nieuws dus, maar de klimaatopwarming en hogere temperaturen blijken echter nu al dit positieve CO2-effect te reduceren, en er komt steeds meer bewijs dat dit negatieve effect van de opwarming, en ook van de weersextremen die ermee gepaard gaan, de buffercapaciteit van onze ecosystemen beperkt.’
‘Mijn onderzoek gaat voornamelijk over de invloed van omgevingsfactoren op koolstofcyclering in terrestrische ecosystemen. De focus ligt op de feedbacks van ecosystemen naar klimaatverandering. Ik besteed veel aandacht aan de rol van voedingsstoffen zoals stikstof en fosfor, en van mycorrhizale fungi die in symbiose leven met de planten. Zowel de beschikbaarheid van voedingsstoffen als de mycorrhizale fungi blijken immers belangrijke controlerende factoren te zijn in hoe ecosystemen reageren op stijgende CO2 concentraties en klimaatverandering.’
‘Voor mijn onderzoek maak ik gebruik van verschillende methodes: manipulatie-experimenten waarin bijvoorbeeld een toekomstig klimaat wordt gesimuleerd om bepaalde hypothesen te testen, syntheses van experimenten en van observationele in-situ data om een globaler beeld te krijgen, en satelliet-data om vegetatie-dynamieken te bestuderen vanuit de ruimte. Bovendien inspireert vooral het synthesewerk ook om data en metrics te zoeken om verschillende experimenten en studies met mekaar te vergelijken.’
Met andere woorden: ecosystemen hebben tot dusver in toenemende mate als buffer voor klimaatverandering gewerkt, maar de klimaatverandering zelf tast deze natuurlijke buffer meer en meer aan. Hierdoor zal de klimaatverandering nog versnellen, met alle negatieve gevolgen van dien. Uit de nieuwe studie blijkt ook dat vooral de tropische bossen tot dusver de belangrijkste bijdrage hebben geleverd aan de toenemende CO2-opslag in ecosystemen. Marcos Fernandez Martinez, post-navorser bij het departement biologie : ‘Die wouden vormen op het land momenteel de grootste buffer tegen klimaatverandering. Tropische bossen zijn dan ook onontbeerlijk voor het ‘verzachten’ van de klimaatverandering en haar gevolgen. Het is hoogstnoodzakelijk dat die bossen op grote schaal worden beschermd, iets waar tot op vandaag nog veel te weinig werk van wordt gemaakt.’
Het onderzoek van het internationale team verschijnt in het tijdschrift Nature Climate Change. (EM/Foto UAntwerpen)